KARAYOLUNUN KULLANILMASI

Karayolunun kullanılması kuralları:

Karayolunda trafik sağdan akan Karayolları kamunun yararına açık olan sahalardır. Aksine bir işaret Bulunmadıkça bütün sürücüler ve yayalar tüm yasak ve kısıtlamalara uymak zorundadırlar.

Bütün sürücülerin:

1- Araçlarını durumun elverdiği oranda gidiş yönüne göre yolun en sağından,yol çok şeritli ise trafik durumuna göre hızın gerektirdiği şeritten sürmek,
2- Şerit değiştirmeden önce,gireceği şeritte sürülen araçların güvenle geçişlerini beklemek,
3- Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
4- Gidişe ayrılan yol bölümünün en son şeridini sürekli işgal etmemek,
5- İki yönlü dört veya daha fazla şeritli yollarda,motosiklet,otomobil,kamyonet,minibüs ve otobüs dışındaki araçları sürenler,geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek,zorundadırlar.
6-Geçme,dönme,duraklama,durma ve parketme gibi mecburi haller dışında şerit değiştirmeleri,
7- İki şeridi birden kullanmaları,
8- Kavşaklara yaklaşırken;yerleşim yerlerinde 30.yerleşim yerleri dışında150 metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
9- Araçlarının cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
10- İşaret vermeden şerit değiştirmeleri yasaktır.

Karşı yönden gelen trafik için ayrılan yol bölümüne girme yasağı,

a)Bölünmüş yollarda karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri,
b)İki yönlü ve üç şeritli yollarda en sol şeride girmeleri,
c)İki yönlü ve dört veya daha fazla şeritli yollarda karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri yasaktır.

Trafik işaretlerine ve işaretçilerine uyma mecburiyeti,

Araç ve hayvan sürücüleri ile yayalar karayolunu kullanırken:

a)Trafiği düzenlemeye ve denetlemeye yetkili üniformalı ve özel işaret taşıyan görevlilerin uyarı ve işaretlerine,
b)Işıklı ve sesli trafik işaretlerine,
c)Trafik işaret levhaları,tertipleri ve yer işaretlemelerine,
d)Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olarak Karayolları Trafik kanunun da ve bu yönetmelikte gösterilen diğer kural,yasal zorunluluk ve yükümlülüklere uymak zorundadırlar.

HIZ KURALLARI

Sürücüler hızlarını,hava,görüş,yol,yük durumuna ,kullandıkları aracın cinsine ve trafik durumunun gerektirdiği diğer işaret levhaları ve şartlara uydurmak zorundadırlar.

Karayolları Trafik kanununda ve Yönetmeliğinde yazılı kayıt ve şartlar dışında ve aksine bir işaret bulunmadıkça yerleşim yeri dışındaki devlet ve il yollarında 90 km/s,otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek kayıt ve şartları ile şehir içi ve şehirlerarası römorksuz taşıt cinsleri için saatteki en çok hız sınırları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.



Zorunlu haller dışında şehirlerarası karayolunu kullanan motorlu araçlarda ,araç cinsi gözetilmeksizin asgari hız sınırı 15 km/s' tir.
Tehlikeli madde taşımaya mahsus olup,boş olarak trafiğe çıkan araçlar yukarıda belirtilen,kendi sınıfına giren araçlara ait hızla sürülebilirler
Römorklu veya yarı römorklu araçlarda (Römork takmış LTT hariç)en çok hız sınırı aynı cins römorksuz araçlara ait en çok hız sınırından saatte 10 km. daha düşüktür.
Servis freni bozuk araçları çeken araçlar saatte 15 km nin üstünde bir hızla sürülemez.
İçişleri Bakanlığı,Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın uygun görüşünü alarak otoyollarda otomobiller için hız sınırını 20 km/s artırmaya yetkilidir.
Geçme sırasında geçme kuralının mecbur kıldığı şartlar dolayısıyla aynı cins taşıtlar için tayin ettiği hız sınırları aşılabilir.
Hız kurallarının ihlal sebebiyle ceza yazılan sürücülerden suçun işlendiği tarihten geriye doğru (1) yıl içinde aynı kuralı (5)defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri (1) yıl süreyle geri alınır. Süresi sonunda psiko -teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığı anlaşılanların belgeleri iade edilir.
Hız sınırlarını ölçen cihazların yerini tespit veya sürücüleri ikaz edici her türlü cihazın imal ve İthali ile araçlarda bulundurulması yasaktır.

ARACIN FRENLE DURDURULMASI

Sürücülerin en çok dikkat etmesi gereken aracın frenle durdurulmasıdır. Sürücüler her türlü hava yol durumuna göre araçlarının emniyetle kaç metre mesafede duracağını bilmek zorundadır.
Bu mesafeyi iyi ayarlayamayan sürücüler fren yapmakta gecikmekte ve önlenemeyecek kazalara karışmaktadır.
Sürücüler herhangi bir tehlikeyle karşılaştıklarında bu tehlikeyi görme karar verme ve tedbir alma için belli bir zaman kaybedeceklerdir. Tehlikenin görülmesiyle birlikte ayağın gaz pedalından Çekilip fren pedalına basılıncaya kadar geçen süreye 'intikal zamanı' denir. Sürücünün intikal zamanı en fazla 0.75 saniye olmalıdır.
80 km/saat hızla giderken intikal mesafesi: 16.66 metre,
90 km/saat hızla giderken intikal mesafesi:18.75 metredir.
Ayrıca frene basıldığı andan itibaren tekerleklerin tutulması ve aracın durdurulmasına kadar geçen zamana 'Fren Zamanı' alınan yolda 'Fren mesafesi denir.
İntikal mesafesi+Fren mesafesi=Duruş mesafesi.

TAKİP MESAFESİ

Karayolunda aynı şeritte birbirinin ardında hareket halinde olan iki araç arasındaki mesafeye takip mesafesi denir.

a) Öndeki aracı yakından takip etmenin sakıncası:

Öndeki aracın yakından takip edilmesi önlenebilecek bazı kazaların oluşmasına neden olur.
Yakın takipte öndeki araç sürücüsünün karar değişikliklerinde olayın fark edilip tedbir alınması için yeterli mesafe bulunmayabilir,buda kazaların oluşması için en büyük faktörlerden birini meydana getirir. Arkadan çarpma asli kusur sayılması nedeniyle yakından takip eden sürücü bütün olaylardan sorumludur.
Sürücüler karayollarında aynı şeritten takip ettikleri araçlarla güvenli bir mesafe bırakmak zorundadırlar.
Bu mesafe kilometre cinsinden hızının metre olarak en az yarısı kadardır. Örneğin 60 km/saat hızla giden bir araç için en az 30 metredir. Hava şartlarının kötü olması halinde takip mesafesinin attırılması zorunludur.

b)Takip mesafesinin kontrolü:

Takip mesafesi aracın 2 saniyede kat edeceği yol uzunluğu kadardır. Bu mesafenin kontrolü 88-89 sayımıyla da yapılabilir.
Öndeki araç herhangi bir belirli noktadan (ağaç,direk,asfalt yaması)geçerken arkadaki sürücü yavaş bir tempoyla 88-89 sayılarını sayar. Bu iki sayıyı sayıncaya kadar yaklaşık iki saniye geçer.
Sayılan sayı sonunda öndeki aracı ilk gördüğümüz noktaya gelirsek takip mesafemiz normal demektir. Eğer bu noktayı geçmişsek ayağımızı gaz pedalından çekerek hızımızı azaltmamız gerekir

Hızlara göre takip mesafesi:

Bu kurallara göre,hız düştükçe araçlar arasındaki takip mesafesi azalmalıdır.
Kol ve grup halinde araç kullanma,
Kol ve grup halinde düşük hızla giden araçların karayolu üzerinde uzun konvoylar oluşturacağından öndeki araçları geçmek mümkün olmadığından kol ve grup halinde araç kullananların araçları arasında diğer araçların emniyetle gidebileceği açıklık bırakmak zorundadır. Bu açıklığın ölçüsü en az takip mesafesi kadar olmalıdır.
Tehlikeli madde taşıyan araçların sürücüleri yerleşim birimleri dışındaki karayollarında,öndeki aracı En az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadır.

GEÇİLEN ARACIN SÜRÜCÜSÜNÜN UYACAĞI KURALLAR

Geçilmek üzere olan araç sürücüleri:
a)Duyulur ve görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı karayollarında taşıt yolunun sağ kenarına yakın gitmeye dörtten fazla şeritli veya bölünmüş karayollarında bulunduğu şeridi izlemeye ve hızını arttırmamaya,
b)Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme nedeni ile kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmelerini sağlamak için araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almaya,yavaşlamaya,gerekiyorsa durmaya mecburdurlar.
c)Kurallara uygun olarak kendilerini geçmek isteyen araçlara yol vermemek geçilmekte iken başka bir aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasaktır.
d)Sürücülerin kendini geçmek isteyen araçlara dönüş lambasıyla geç işareti vermesi yasaktır.
e) Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca,bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak gerekiyorsa durmaya mecburdurlar.

ARAÇLARIN DÖNÜŞLERİ VE MANEVRA KURALLARI

Sürücüler;

a)Kavşaklara yaklaşırken şerit sayısına ve trafik yoğunluğuna göre zamanında ve uygun mesafede iken sağa mı sola mı dönüleceğine veya doğrumu gideceğine karar vermesi bu kararı işretle arkadan gelen sürücülere bildirerek gidişe ayrılan şeritlerden birine veya taşıt yolunun uygun kısmına geçmeleri
b)Yerleşim birimleri içinde kavşağa 30 metre,dışında ise150 metre kala ve kavşak içinde şerit değiştirmek yasak olduğundan dönüş yaparak sürücülerin bu mesafeden önce uygun şeride girmiş olmaları,
c)Dönüş sırasında,geçiş yapan yayalara varsa bisiklet yolundaki bisiklet sürücülerine sola dönüşlerde ise karşıdan gelen emniyetle durdurulamayacak kadar yaklaşmış olan araçlarla sağdan gelen araçlara ilk geçiş hakkı vermeleri,
d)Kavşağa yaklaşan sürücüler uygun şeridin seçilmesi için kaplama üzerine çizilmiş oklara ve trafik işaret levhalarına uyarak ve hız azaltarak kavşağa girip dönüşe geçmeye mecburdurlar.

Sağa Dönüşlerde;
1) Sürücüler sağa dönüş işareti vermeye,arka trafiği aynadan kontrol etmeye,sağ şeride veya işaretle dönüş izni verilen şeritlere girmeye,
2) Gerekli ise hızını azaltmaya,
3) Dönüşün yapılacağı kadar dar bir kavisle (küçük bir yarı çapla )dönmeye,
4) Gireceği karayolunun gidiş şeridine veya gidiş yol bölümünün en sağ şeridine gitmeye zorunludurlar.

Sola Dönüşlerde;
1) Sürücü sola dönüş işareti vermeye,dönüş öncesinde tek yönlü yolda en sol şeride iki yönlü ve iki şeritli yolda orta şeride yakın olarak yanaşmaya,
2) Kavşağa girmeden,sağdan gelen araçlarla ilk geçiş hakkını vermeye,
3) Dönüş başladıktan sonra karşıdan gelen ve güvenle duramayacak kadar kavşağa yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemeye,
4) Dönüşü tamamlamak üzere karşı yönden gelen trafiğin kullandığı yol bölümüne girmemek şartıyla sağ şeride çok şeritli yollarda sağ şerit hariç gidilecek yol bölümündeki en uygun şeride girmeye,
5) Gideceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere dönüşünü yaparken,arkadan gelen ve sola dönecek diğer araçları engellememek için geniş kavisle dönüş yapmaya,
6) Girdiği yol bölümü çok şeritli ise işaret vererek en kısa zamanda sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmeye mecburdur.

Dönel Kavşaklardaki Dönüşlerde;
1) Dönüş işareti vermeye,
2) Hızını azaltmaya,
3) Sola dönecek ise,orta adaya yakın işaretten kavşağa girmeye,
4) Ada etrafından dönerken gereksiz şerit değiştirmemeye,
5) Gireceği yola yaklaşırken,sağa dönüş işareti ile birlikte sağa yaklaşarak dönel kavşaktan çıkmaya,
6) Gireceği yolun gidiş yönündeki uygun şeridine girmeye ,
7) Girdiği yol bölümü çok şeritli ise,işaret vererek en kısa zamanda trafiği tehlikeye düşürmeden sağ şeride veya hızını gerektirdiği şeride geçmeye mecburdur.
8 ) Dönel kavşaklardaki geriye dönüşlerde,sola dönüşlerdeki kurallara uymakla birlikte,orta ada etrafında dönerken gideceği yola yaklaşıncaya kadar şeridini muhafaza etmeye mecburdur.
Dönüş sırasında araç sürücüleri;yaya ve bisikletliler için yeşil ışık yanmakta iken;yaya ve bisiklet yolundan geçen yoksa veya yayalar uzakta iseler bisikletlilerin ve yayaları ilk geçiş hakkı engellenmemek şartı ile dönüşlerine devam edebilirler.
Görevli kişi veya trafik işareti ile yönetilen kavşaklardan,sürücüler en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Gidişe ayrılmış çok şeritli yollarda,en sağ veya en sol şeride bitişik olan şeritlerden sağa veya sola işaretlemek suretiyle izin verilir. Böyle yollarda sürücüler kurallara uygun olarak bu şeritten dönüş için yararlanabilirler.